AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ IŞIĞINDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA EVRESİNDE TELEFON DİNLEMELERİ
Author :
Abstract
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (Sözleşme) “özel ve aile hayatına saygı hakkı” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasında “herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahiptir” denilmektedir. Görüldüğü üzere, Sözleşme’nin 8'inci maddesi kapsamında haberleşmeye saygı hakkı da koruma altına alınmıştır.
Sözleşme’nin 8’inci maddesi ile koruma altına alınan hak ve özgürlükler Anayasa’nın 20, 21 ve 22’nci maddelerine paylaştırılmış vaziyettedir. Anayasa’nın 22’nci maddesinde özel olarak “haberleşme hürriyeti” düzenlenmiş ve koruma altına alınmıştır. Maddenin birinci fıkrasında, herkesin haberleşme hürriyetine sahip olduğu ve haberleşmenin gizliliğinin esas olduğu belirtilmiştir.
Çalışmamızda soruşturma ve kovuşturma evresinde bir koruma tedbiri olan telefon dinlemelerinin hukuka uygunluk kriterlerinin Sözleşmesi’nin 8 inci ve Anayasa’nın 22 nci maddesi çerçevesinde değerlendirmesi yapılmıştır. Bu kapsamda ceza muhakemesinde telefon dinlemelerinin hukuka uygunluk kriterleri Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararları incelenmek suretiyle ele alınmıştır. İstihbari, önleme ve infaza ilişkin telefon dinlemeleri ile devlet dışı üçüncü kişiler tarafından yapılan telefon dinlemeleri çalışmamızın kapsamı dışında kalmaktadır.
Keywords
Abstract
In the first paragraph of Article 8 of the European Convention on Human Rights (the Convention) titled "right to respect for private and family life", it is stated that "everyone has the right to respect for his private and family life, his home and his correspondence." As can be seen, the right to respect for correspondence is also protected within the scope of Article 8 of the Agreement.
The rights and freedoms protected by the Article 8 of the Convention are distributed to the 20th, 21st and 22nd articles of the Constitution. In the article 22 of the Constitution, "freedom of communication" is notably regulated and protected. In the first paragraph of the article, it is stated that “Everyone has the right to freedom of communication. Secrecy of communication is fundamental.”
In our study, the lawfulness of monitoring of telephones, which is a protection measure during the investigation and prosecution phase, were evaluated within the frame of the Article 8 of the Convention and the 22nd article of the Constitution. In this context, the lawfulness criteria of monitoring of telephones were dealt with by means of examining the decisions of the European Court of Human Rights and the Constitutional Court. Monitoring of telephones for intelligence, prevention and execution and by third parties (nonstate actors) are outside the scope of our study.
