MÜLKİYET HAKKININ İMAR KISITLILIĞI NEDENİYLE İLE İHLALİ: GÜNCEL GELİŞMELER ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
Author :
Abstract
Temel hak ve özgürlükler arasında yer alan mülkiyet hakkı, ancak kanun ile ve bireysel yarar ile kamu yararı arasındaki adil dengenin gözetilmesi koşuluyla sınırlanabilir. Bu sınırlandırmanın en önemli örneklerinden birisini teşkil eden imar planları, malikin eşya üzerindeki hak ve yetkilerini doğrudan etkileyerek, imar kısıtlılığı olarak nitelendirilen duruma sebep olabilmektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi, idarenin imar kısıtlılığı altındaki bu taşınmazlara ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesini, mülkiyet hakkının olarak nitelendirmektedir. Bu kararlar ve öğretinin de etkisiyle içtihadını değiştiren Yargıtay, imar kısıtlılığının da kamulaştırmasız el atma davası açmaya olanak tanıdığını kabul etmiştir. Kanun koyucu, yargı mercilerinin içtihatlarıyla oluşan bu durumu bir hukuki zemine oturtmak amacıyla, öncelikle imar kısıtlılığı nedeniyle tazminat davası açılabileceği yönünde bir düzenleme yapmış ve fakat 6745 sayılı Değişiklik Kanunu ile, kamu hizmetlerinde aksama yaşanabileceğini gerekçe göstererek, malikin tazminat davası açma hakkını beş yıl süre ile ertelemiştir. Çalışmamızda, imar kısıtlılığına ilişkin tüm bu süreç, yargı kararları, öğretideki görüşler ve hukuki düzenlemeler ışığında değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
Property rights, which fall within the fundamental rights and freedoms, can only be restricted by law and by minding the righteous balance between the civil and public benefits. Construction plans, which are the foremost example of such restriction, directly affect the proprietor’s rights on the property and may cause a situation called restriction of construction. European Court of Human Rights and Constitutional Court interpret the administration’s not fulfillment of its obligations towards the properties which are under such restriction as a violation of property rights. Influenced by such decisions and doctrine, the Supreme Court has changed its precedent and agreed that the restriction of construction may allow filing a claim for expropriation. The legislator, in order to maintain a legal order, at first made a regulation with regards to file a claim for compensation based on restriction of construction then it postponed the proprietor’s such right for 5 years by the law numbered 6745, with the justification that the public service may hinder. In our work, all the process in connection with restriction of construction is being assessed under the light of judicial awards, doctrine and legal regulations.